In een wereld waarin traditionele rolpatronen voortdurend worden uitgedaagd, is de zoektocht naar betekenisvolle mannelijke rolmodellen relevanter dan ooit. Jongens groeien op in een samenleving waarin verwachtingen rond mannelijkheid veranderen, maar duidelijke en positieve voorbeelden vaak ontbreken. Dat leidt tot onzekerheid, keuzestress en soms het opzoeken van rolmodellen in twijfelachtige hoeken van het internet.
De afwezigheid van echte rolmodellen
Waar vroeger vaders, leraren of sporthelden vanzelfsprekende voorbeelden waren, zien we nu een groeiende kloof. Veel jongens missen stabiele figuren die waarden zoals verantwoordelijkheid, empathie en zelfreflectie voorleven. In plaats daarvan worden ze blootgesteld aan influencers die vooral materieel succes of risicogedrag verheerlijken.
Een opvallend voorbeeld daarvan is de groeiende populariteit van online omgevingen waar geld, status en controle de toon zetten. Denk aan crypto, gokken of bepaalde YouTube-kanalen. Een platform zoals 1337Games.io voor online casino’s laat zien hoe deze digitale werelden jongeren aantrekken door hun focus op spanning, succes en individualisme. Hoewel deze platforms zelf geen moreel oordeel vellen, is het de context waarin ze gebruikt worden die vragen oproept: zoeken jongeren hier ontspanning, of een gevoel van macht en bevestiging dat ze elders missen?
Mannelijkheid zonder stereotypen
Het probleem is niet dat jongens geen ambities mogen hebben of risico’s mogen nemen. Integendeel: moed, doorzettingsvermogen en assertiviteit zijn waardevolle eigenschappen. Maar zonder context of ethisch kader worden deze eigenschappen snel misbruikt. Een goed mannelijk rolmodel combineert kracht met kwetsbaarheid, leiderschap met luisterend vermogen, en succes met integriteit.
De uitdaging van vandaag is om mannelijkheid te herdefiniëren zonder het kind met het badwater weg te gooien. Het gaat niet om het afwijzen van “typisch mannelijke” eigenschappen, maar om het tonen van hun waarde wanneer ze worden ingezet voor het collectief – in plaats van voor ego of oppervlakkige status.
Positieve voorbeelden uit de praktijk
Gelukkig zien we ook tegenbewegingen. Steeds meer mannen nemen actief de rol op zich van mentor, coach of betrokken vader. Bekende figuren zoals Denzel Washington, Marcus Rashford of Nederlandse rolmodellen als Humberto Tan laten zien dat succes hand in hand kan gaan met betrokkenheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Daarnaast ontstaan er online communities die wel degelijk op zoek zijn naar diepgang. Platforms rond mentale gezondheid voor mannen, vaderschap, of zelfs alternatieve vormen van mannengroepen waarin kwetsbaarheid geen taboe meer is, winnen aan populariteit. Hier worden jongeren niet aangespoord om te “domineren”, maar om verantwoordelijkheid te nemen – voor zichzelf én voor hun omgeving.
De rol van media en onderwijs
Media spelen hierin een cruciale rol. Jongens spiegelen zich nu eenmaal aan wat ze dagelijks zien en horen. Daarom is het essentieel dat series, games, documentaires en nieuwsitems ook mannen tonen die niet in het klassieke stoere keurslijf passen. Even belangrijk is het dat scholen ruimte maken voor gesprekken over identiteit, grenzen en emoties – onderwerpen die traditioneel weinig aandacht kregen in jongensgroepen.
Een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet, is het ontbreken van reflectieve mannelijkheid in veel populaire gamecultuur. Daarin wordt succes vaak gemeten in termen van competitie en dominantie. Doorbreken we die eenzijdige narratieven niet, dan blijven we hangen in een wereldbeeld waarin kwetsbaarheid wordt gezien als zwakte – en dat is schadelijk voor iedereen.
Wat jij kunt doen
Iedereen kan bijdragen aan een cultuur waarin positieve mannelijke rolmodellen meer zichtbaarheid krijgen. Ben je vader, oom, collega of buurman? Laat dan zien dat mannelijkheid vele vormen kan aannemen. Durf te praten over emoties. Geef complimenten die niet alleen draaien om prestaties, maar ook om karakter. En bovenal: wees zelf het voorbeeld dat je vroeger misschien gemist hebt.
Want ook al verandert de wereld razendsnel, de behoefte aan menselijke verbinding, herkenning en inspiratie blijft universeel. Mannelijke rolmodellen kunnen daarin een anker zijn – zolang we ze niet reduceren tot karikaturen, maar omarmen in hun volledigheid.
